चित्र तामाङ :

तेमाल–तामाङ सभ्यताको केन्द्र काभ्रेको तेमाल गाउँपालिका वडा नम्बर २ चुखामा भव्य रुपमाल्होछार विविध सांस्कृतिक कार्यक्रम गरिएको छ । स्थानिय,समाजसेवी तथा बुद्धिजीवि सम्मीलित सोनाम ल्होछार मुल समारोह गठन गरी गत शुक्रबार र शनिबार वृहत कार्यक्रम गरिएको हो । शुक्रबार स्थानिय सबैको सहभागिता रहनेगरी स्थानिय याङतुममान थर्पेलिङ गुम्बामा मन्त्र मोलम,पुजा,बत्ति बाल्ने र बुद्ध दर्शन विज्ञ पुण्यप्रसाद पराजुलीद्धारा प्रवचनको कार्यक्रम भएको थियो ।

गाउाँपालिका वडा नम्बर २ को कार्यालय,समाजसेवी गणेशमान लामा,स्थानिय सहयोगीहरुकै सहयोग तथा नेपाल आदिवासी जनजाती पत्रकार महासंघ काभ्रेको सञ्चार समन्वयमा औपचारिक कार्यक्रम समेत सम्भव भएको आयोजक समितिका अध्यक्ष देवनारायण लामाले बताउनुभयो ।

शनिबारको सांस्कृतिक कार्यक्रममा चर्चित कलकारहरु विशाल थिङ,प्रतिक मोक्तान,सुलभ स्याङतान,प्रतिमा लामाका साथै स्थानिय कलकाकारहरुले आफ्ना सांगीतिक प्रश्तुतीमार्फत हजारौं दर्शकलाई मनोरञ्जन दिनुभयो ।

घरघरमा ल्होछार पर्वलाई पुनःजागृत गर्न सघाउन यस्ता औपचारिक कार्यक्रम समेत गरिएको आयोजक समितिका सचिव एवम् सांस्कृतिक कार्यक्रम संयोजक शिशिर दोङले जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो–“तामाङ समुदायको आदिम सभ्यता र संस्कृति बोकेको ल्होछारलाई पुनः संस्थागत गर्नुपर्ने अवस्था छ ।”

कार्यक्रमको संयोजनामा उत्तिकै भुमिका निर्वाह गर्नुभएका स्थानिय शिक्षक सानुमान तामाङ ,आसमान तामाङ, वीरनन्द तामाङ,डिल्लीमान तामाङ लगायतको भनाई पनि फरक छैन । तामाङ संस्कृतिको संरक्षण,प्रवद्र्धन तथा निरन्तरताका लागि यस्ता कार्यक्रम आवश्यक रहेको उहाँहरुको तर्क छ ।
स्थानियको जागरणपति खुसी व्यक्त गर्नुहुदै पुर्व गाविसअध्यक्ष संग्राम तामाङले सँस्कृति हस्तान्तरणको सवालमा निकै संवेदनशील बन्नुपर्ने बताउनुभयो । युवाको साथविना यो कुरा सम्भव नरहेको उहाँको भनाई छ । यस्ता पुराना सँस्कृतिको संरक्षणमा युवा शक्तिनै लागि परेकोमा स्थानिय बुढापाकाहरु खुसी छन् । स्थानिय युवा कृष्णमान तामाङ लगायतका युवाहरुको समुह यस्ता सांस्कृतिक जागरणमय कार्यक्रममा उत्तिकै खटेका छन् ।
कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि समाजसेवी गणेशमान लामाले तेमालवासीमा देखिएको उत्साहप्रति खुसी व्यक्त गर्नुभयो । विशेष अतिथि तेमाल गाउँपालिका वडा नम्बर २ का अध्यक्ष तेमाल सिं लामाले आदिवासी जनजाती तामाङ समुदायको हितकै निम्ती सहयोग गरेको उल्लेख गर्नुभयो । कार्यक्रमको रेडियो नमोवुद्ध,सिन्धु एफएम र रेडियो सिन्धुबाट प्रत्यक्ष प्रशारण समेत गरिएको थियो ।

राज्यको पुर्वाग्रही र संकुचित सोचाईले खुम्चीएको ल्होछार गणतन्त्र र धार्मिक स्वतन्त्रता प्राप्तीपछि यसरी तेमालका गाउँ गाउँमा समेत मनाउन थालिएको हो । ल्होछार पर्व पुजापाठ,मोलम ग्रहन,शुभकामना आदानप्रदान,मिष्ठान्न भोजन,माईती चेली भेटघाट,नयाँ कामको सुरुवात जस्ता गतिविधि का साथ मनाउँछन् ।

ल्होछार अर्थात नायँ वर्ष सुरु भएको दिन विहानै घरमूली लगायतका सबै सबेरै उठेर नुहाइधुवाइ सक्काएर चोखो भएर लाखाङ (भगवान् बुद्धको प्रतिमा राखिएको स्थान )मा चोखो पानी, छो(तरुल,भ्याकुर,फलफूल,आदि )राख्ने, छ्युमी (घ्यूको बत्ती) बाल्ने, साङ (तितेपाती, धुपीको धुलोको धुवाँ ) चढाउने जस्ता गतिविधि गरिन्छ ।

लामाद्धारा घरका सबै सदस्यहरुको ग्रहदशा मन्छाउदै संसारका समस्त प्राणीको समेत भलो चिताई घर, गुम्बा, मठहरूमा दज्र्यु र लुङ्दर (पवित्र धार्मिक मन्त्रहरू लेखिएको धजा र झन्डा) फहराईन्छ ।
पूर्वसन्ध्यामा गुम्बामा बत्ती बाल्ने,लामाहरूद्धारा असत्यमाथि सत्यको जित भएको सन्देशका साथ ज्युङमा(मुकुण्डो नाच) प्रदर्शन गर्ने,साँझ घरघरमा दीपावली, आतिसबाजी गर्ने, १२ ल्हो अनुसारको जीवाकृतिको टाउको भएको कुथुक्पा (चामल, मासु, दाल, दालचिनी, मुला, साग मिसाएर बनाइएको परिकार) बनाउने, रातको १२ बजेसम्म सामूहिक नृत्यगानमा सहभागी भई हर्षोल्लासका साथ नयाँ वर्षलाई स्वागत गरिन्छ ।
प्राकृतिपुजक यो समुदायले विभिन्न जीवजन्तुको नामका १२ वटा वर्गलाई वर्षको रुपमा अनुसरण गरेको २८५५ औं वर्ष भएको छ । यो पटकको ल्हेछार २८५५ औं फाग(सुंगुर) वर्गको वर्ष हो ।

 

प्रतिक्रिया दिनुहोस !