खानीखोला गाउँपालिकाको नवौ गाउँसभाको पाँचौं वजेट अधिवेशनमा प्रस्तुत
आगामी आर्थिक बर्ष २०७८/०७९ को बार्षिक नीति, कार्यक्रम तथा वजेट
सभाध्यक्ष महोदय,
यस खानीखोला गाउँपालिकाको नवौ गाउँसभाको पाँचौं वजेट अधिवेशनका सभाध्यक्षज्यू, गाउँकार्यपालिकाका पदाधिकारी तथा सदस्यहरु,प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत एवं अन्य कर्मचारी मित्रहरु, नागरिक समाज, बुद्धिजीवी, पत्रकार,सुरक्षाकर्मीहरु सर्वप्रथम खानीखोला आज यस गरिमामय गाउँ सभामा म गाउँपालिकाको अध्यक्ष र गाउँकार्यपालिका परिवारको तर्फबाट हार्दिक स्वागत गर्दछु । साथै देशमा लोकतान्त्रिक गणतन्त्र स्थापना गर्न तथा जनतालाई सार्वभौम अधिकार सम्पन्न बनाउने महान् अभियानमा सहादत प्राप्त गर्नु भएका तथा covid का कारण मृत्य भएका सम्पूर्ण ज्ञात, अज्ञात शहीदहरु प्रति हार्दिक श्रद्धा भावपूर्ण श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दछु ।
सभाका सभाध्यक्ष महोदय,सभाका सदस्यज्यूहरु
१. यति वेला महामारीको रुपमा फैलिएको दोस्रो भेरियन्ट कोरोना भाइरस (कोभिड -१९) कारणवाट यस गाउँपालिकामा उत्पन्न असहज परिस्थितिले मानव जीवन, आर्थिक र सामाजिक क्षेत्रमा सिर्जना गरेको विषम र कठिन परिस्थितीमा खानीखोला निवासी आम जनसमुदायको जीवन सहज वनाउदै विकास निर्माण सहित सामाजिक उत्तरदायित्व र जिम्मेवारी वहन गर्दै समग्र परिवर्तनको लागी आवश्यक नीति तथा कार्यक्रम सहित आ.व. २०७८।०७९ को यस खानीखोला गाउँपीलकाको नवौं गाउँसभामा नीति कार्यक्रम प्रस्तुत गर्न उपस्थित भएको छु ।
२.खानीखोला गाउँपालिका काभ्रे जिल्लाको विकट गाउँपालिका रहेको पूर्वमा महाभारत गाउँपालिका पश्चिममा महांकाल गाउँपालिका उत्तरमा वेथानचोक गाउँपालिका र दक्षिणमा वागमती गाउँपालिकाको वीच भागमा रहेको यस खानीखोला गाउँपालिका राजधानी काठमाडौबाट करीव १२५ कि.मी.को द्रीमा अबस्थित वेथान नारायणस्थानडाँडाको फेदीमा अवस्थित शितल, शान्त, प्रदूषणरहित, हरियालीयुक्त खानीखोलाले घेरिएको कृषि उर्वरभूमि उत्पादनको हिसावले यसको महत्व निकै रहेको छ।
३.२०६८ को जनगणनामा १४,३९८ जनसंख्या रहेको यस खानीखोला गाउँपालिका सानो गाउँ, विकास निर्माणमा पिछडिएको दर्गमका कारण राज्यवाट प्राप्त हने सेवा सविधा पर्याप्त मात्रमा लिन नसकिएको, सरकारी तथा गैर सरकारी निकायवाट सञ्चालन हने कार्यक्रमहरु सहज ढंगले यहाँ सहज तरिकाले प्राप्त हुन नसकेको, विकटताको कारणले गर्दा यस खानीखोला गाउँपालिकाले योजना वद्ध, देखिएको चुनौतीलाई सामना गर्दै खानीखोला गाउँपालिकाको विकास र सुशासन मार्फत समग्र समृद्धिको यात्रालाई टेवा पु-याउने ध्येयका साथ आगामी आर्थिक वर्षको नीति कार्यक्रम तथा वजेट यस सम्मानित सभामा पेश गर्न अनुमति चाहन्छु ।
४.सबै प्रकारको प्राकृतिक विविधता बोकेको यस गाउँपालिकामा सडक, शिक्षा, खानेपानी, स्वास्थ्य, कृषि, पशु,उर्जा र पर्यटन क्षेत्रलाई विकास गरी समग्र खानीखोला गाउँपालिकाको आर्थिक, सामाजिक तथा पूर्वाधार विकासमा उल्लेखनीय योगदान हुने सम्भावना देखेको छु । जसको लागि गाउँपालिकाको रणनीतिक विकास योजना अनुसार आगामी दिनमा अगाडि बढाइनेछ । यसका साथ साथै समग्र गाउँपालिकाको एकिकृत विकास योजना तयार गरी स्पष्ट लक्ष्य र उद्देश्यका साथ परिणाम मुखी भई अगाडि बढन आफु प्रतिवद्ध रहेको व्यहोरा यस सम्मानित सभा मार्फत समग्र खानीखोला गाउपालिका निबासी सवैमा प्रतिबद्धता जाहेर गर्न चाहन्छु ।
सभाका सभाध्यक्ष महोदय, सभाका सदस्यज्यहरु
स्थानीय तहको निर्वाचन २०७४ पछि खानीखोला गाउँपालिकाको तर्फवाट नवौं गाउँ सभामा यस आ.व.को नीति, कार्यक्रम तथा वजेट प्रस्तुत गर्न यस गाउँ सभामा उपस्थित हुन पाउँदा गौरव महसुस गरेको छ । खानीखोला गाउँपालिका निवासी आम जनसमुदायले विकास निर्माणको सवालमा सही दिशानिर्देश गरेर सामाजिक उत्तरदायित्व, सामाजिक सवलीकरण, समाज परिवर्तनको लागी हामीलाई पार्टीले निर्वाचनमा उम्मेदवार वनाई निर्वाचन मार्फत जनताले हामीलाई स्थानीय सरकारको जिम्मेवारीमा पुर्याउदा हामीले खानीखोला निवासी आम जनसमुदायको हक र हितको लागी त्याग र सर्मपणको भावना हामीमा हुनु पर्दछ । नेपालको संघीय संरचना अन्तर्गत जनतासँग प्रत्यक्ष र नजिकवाट सरोकार राख्ने स्थानीय तहको महत्व, भावना र सार्थकता सम्पूर्ण सर्वसाधारणमा समेत वोध गराउने यो सुःखद समयलाई स्मरण गर्न चाहन्छु । साथै स्थानीय तहको निर्वाचन पछि यस खानीखोला गाउँपालिका निवासी आम जनसमुदायहरु खानीखोलाको सवैखाले विकास निर्माणको अवस्था हेरेर करीव ४ वर्ष अगाडी भन्दा अहिले खुशी रहेको जानकारी म यस सभामा पेश गर्दछु ।
सभाका सभाध्यक्ष महोदय,सभाका सदस्यहरु ज्यूहरु
हामी सबैलाई थाहा छ यति वेला महामारीको रुपमा रहेको दोस्रो भेरियन्ट कोरोना भाइरस Covid-19 को कारणवाट उत्पन्न असहज परिस्थितिलाई न्यूनीकरण गर्दै जनजीवनलाई नियमित गर्ने विषय नै अहिलेको प्रमुख चुनौती हो । महामारीको अवस्थामा हाम्रा आवश्यकता र प्राथमिकताहरु पनि वदलिएका छ । यस परिस्थितिमा हाम्रो वजेट तर्जुमा सामान्य अवस्थाको भन्दा फरक हुने निश्चित छ। Covid-19 को असरवाट सिर्जित आवश्यकताको पहिचान गरी सोही आधारमा नीति कार्यक्रम र वजेटका प्राथमिकता निर्धारण गर्नुपर्ने हुन्छ ।
आवश्यकता पहिचान गर्दा नेपालको संविधान र विद्यमान कानुन अनुरुप हामीले सम्पादन गर्नुपर्ने कार्यहरु तथा नेपाल सरकारको आ.व. २०७७/०७८ को नीति कार्यक्रम र वजेटका प्राथमिकताहरुलाई समेत आधारको रुपमा लिई यस खानीखोला गाउँपालिका भित्र हाम्रा चाहना र आवश्यकताहरु असीमित छन तर स्रोत र साधनहरु सीमित छन । उपलब्ध सीमित स्रोत र साधनबाट समग्र गाउँपालिकाको सम्पूर्ण नागरिकहरुको चाहना र विकासलाई सम्बोधन गर्न आफैमा चुनौतिपूर्ण छ । त्यसैले सीमित स्रोत र साधनलाई प्राथमिकताका साथ परिचालन गरी अधिकतम जनसहभागिता, सहकार्य तथा साझेदारीमा विकासका कार्यक्रम सञ्चालन गर्नुपर्ने हाम्रो आवश्यकता र वाध्यता हो । यस तर्फ सम्पूर्ण सदस्यज्यूहरुको सहयोग र सहकार्यको पूर्ण सहयोगको आशा लिएको छु।
सभाका सभाध्यक्ष महोदय,सभाका सदस्यज्यूहरु
अब म यस खानीखोला गाउँपालिकाको योजना, बजेट तथा कार्यक्रम तर्जुमाको लागि अबलम्बन गरिएका पद्धति तथा लिइएका आधारहरुको बारेमा व्याख्या गर्न चाहन्छु ।
१. नेपालको संविधानले निर्देशित गरेको स्थानीय तहको काम, कर्तव्य तथा अधिकार सम्वन्धी विषय तथा प्राथमिकताहरु।
२. स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन २०७४ को नीतिगत व्यवस्था र प्राथमिकताको आधारहरु ।
३. राष्ट्रिय प्राकृतिक श्रोत तथा वित्त आयोग ऐन २०७४ को नीतिगत व्यवस्था र प्राथमिकता तथा
सन्तुलनका आधारहरु ।
४. स्थानीय तहको वार्षिक योजना तथा वजेट तर्जुमा दिग्दर्शन र अन्य स्थानीय कानुनहरु ।
५. अन्तर सरकारी वित्त व्यवस्थापन ऐन २०७४ ले गरेको नीतिगत व्यवस्था ।
६. नेपाल सरकार अर्थ मन्त्रालयवाट वित्तिय समानीकरण अनुदान, शसर्त अनुदान, र राजश्व वाँडफाँडवाट प्राप्त हुने रकम र प्रदेश सरकारवाट प्राप्त समानीकरण अनुदान, शसर्त अनुदान,समपुरक अनुदान र राजश्व वाँडफाटको सिलिङ सहितको मार्गदर्शन ।
७.जिल्ला समन्वय समिति काभ्रेवाट प्राप्त हुने पूर्वाधार विकासका रकम ।
८. सामाजिक सुरक्षा भत्ताको लागी प्राप्त हुने रकम ।
९.संघीय र प्रदेश सरकारले जारी गरेको नीति कानुन र मापदण्डहरु ।
१०. संघीय सरकार र प्रदेश सरकारवाट प्राप्त अन्य मार्गदर्शन एवं निर्देशन तथा सुझावहरु ।
११.पन्ध्रौ योजनाले निर्दिष्ट गरेको लक्ष्य एवं उद्धेश्यहरु ।
१२.वडाको विभिन्न टोल वस्तीको जनतावाट माग भै आएका र हामीले व्यक्त गरेका प्रतिवद्धता पत्र ।
१३. राजनैतिक घोषणापत्र र समय समयमा सार्वजनिक गरेका वचन वद्धताहरु ।
सभाका सभाध्यक्ष महोदय,सभाका सदस्यज्यूहरु
यस खानीखोला गाउँपालिकामा उपलब्ध सीमित श्रोत साधनलाई उपयोग गरी दिगो र भरपर्दो विकास गर्न हाम्रो प्रतिवद्धता हो । यसो गर्न हामीले योजना तथा कार्यक्रमहरुलाई प्राथमिकता पूर्वक क्रमशः कार्यान्वयन गर्दै लैजानुपर्ने वाध्यता भएकोले योजना तथा कार्यक्रमहरुको प्राथमिकताका क्षेत्रहरुको पहिचान गर्नुपर्ने र समानुपातिक विकास आजको आवश्यकता हो । सोही सिद्धान्त अनुरुप हामीले योजना तथा कार्यक्रमहरु छनौट गर्दा देहायका आधारहरु तय गरी सोही अनुरुप योजना तथा कार्यक्रम छनौट गरेका छौं ।
योजना तथा कार्यक्रमहरु छनौटका आधारहरु :
१. आर्थिक विकासका सम्भावित क्षेत्रहरु: सडक निर्माण, भवन निर्माण,सुरक्षित खानेपानी, शिक्षा, स्वास्थ्य,उर्जा, व्यवसायिक कृषि तथा पशु र पर्यटकीय क्षेत्र,उद्योग, पर्यटकीय मार्ग आदी।
२. पिछडिएका क्षेत्र, वर्ग र समुदायलाई प्रत्यक्ष फाइदा पुग्ने र नयाँ रोजगारीको श्रृजना हुन सक्ने योजना तथा कार्यक्रमहरु ।
३. स्वास्थ्य र शिक्षाको उपलब्धता तथा गुणस्तरीयतामा अभिबृद्धि हुने कार्यक्रमहरु ।
४. महिला तथा बालबालिकालाई प्रत्यक्ष फाइदा हुने कार्यक्रमहरु ।
५. वातावरण संरक्षण तथा प्रवर्द्धन हुने र दिगो विकास लक्षित कार्यक्रमहरु ।
६. विपदबाट कम क्षति पुग्ने र विपदको समयमा उद्दार गर्न सघाउ पुग्ने योजना तथा कार्यक्रमहरु ।
७. दलित, पिछडा वर्ग, जनजाति, सिमान्तकृत समुदायको रोजगारी तथा प्रतिनिधित्वलाई टेवा पुयाउने योजना तथा कार्यक्रमहरु ।
८. अधुरा,क्रमागत र समपुरकको लागी योजनाहरुलाई पुरा गर्ने वजेट तथा कार्यक्रमहरु ।
९. विभिन्न क्षमता अभिवृद्धिका कार्यक्रमहरु ।
१०.कम लागत र छिटो प्रतिफल दिने आयोजनाहरु ।
११. रोजगार प्रदान हुने खालका कार्यक्रमहरु ।
सभाका सभाध्यक्ष महोदय, सभाका सदस्यहरु
अव म यस खानीखोला गाउँपालिकाको दिर्घकालिन सोंच (Vision), लक्ष्य (Goal), नीति कार्यक्रम, उद्देश्य (Objective) र अपेक्षित उपलब्धिको बारेमा संक्षिप्त प्रस्तुत गर्दछु ।
खानीखोला गाउँपालिकाको, दिर्घकालिन सोंच (Vision) :
“आर्थिक, सामाजिक,पूर्वाधार विकास तथा प्राकृतिकश्रोत साधनको समुचित परिचालन सहित संस्थागत विकास” समृद्ध खानीखोला गाउँपालिका निर्माण हाम्रो सशक्त अभियान” यस खानीखोला गाउँपालिको दीर्घकालीन सोच रहेको छ।
लक्ष्यः (Goal):
आर्थिक उपार्जन तथा सामाजिक परिवर्तन सहित पूर्वाधार विकास, गरिवी न्यूनीकरणको लागी श्रमसिर्जना उत्पादन र रोजगार सहितको दिगो विकास खानीखोला गाउँपालिकाको लक्ष्य रहेको छ।
विशेष नीति :
खानीखोला गाउँपालिकाले मेरो गाउँ म आफै वनाउछु, विकास निर्माणको मूल फुटाउछु भन्ने नाराका साथ सुन्दर र समृद्ध गाउँपालिका निर्माण हाम्रो सशक्त अभियान”मा हामी सवै सहभागी हुनेछौ ।
उद्देश्य (Objective):
-
सबै वडा कार्यालयको केन्द्रमा यातायात संचालन हुने गरी सडक संजालले जोड्ने क्रमशः निर्माण
भएका सडकहरुको मर्मत सुधार गरी टोल वस्तीहरुमा सडक व्यवस्थित गर्दै लैजाने।
-
राष्ट्रिय विद्युत प्रशारण लाइनको विस्तार छिटो गर्न पहल गर्ने र स्थानीय लघु जलविद्युत आयोजनाको मर्मत साथै पुनःनिर्माण गर्ने ।
-
ताल्ढुंगामा प्राथमिक अस्पताल सञ्चालन गर्नको लागी समयमा नै भवन निर्माण सम्पन्न गर्ने । महामारीको रुपमा रहेको कोरोना भाईरस Covid-19 को रोकथाम र नियन्त्रणको लागी आवश्याक कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने र गाउँपालिका भित्रमा रहेका स्वास्थ्य चौकीहरुलाई सुविधायुक्त सेवा प्रदायक संस्थाको रुपमा विकास गर्ने ।
-
सवै वडामा सञ्चालित विद्यालयहरुमा गुणस्तरीय शिक्षाको प्रत्याभुती दिलाउने कार्यमा सहयोग गर्ने र वालमैत्री शिक्षण विधि अवलम्बन गर्ने ।
-
सवैलाई सुरक्षित पिउने पानी पुयाउने अबधारणा अनुरुप आवश्यक स्थानमा एकीकृत खानेपानी
उपलब्ध गराउने ।
-
गाउँपालिका र वडा कार्यालयको लागि जग्गा व्यवस्थापन गरी कार्यालय भवन निर्माण छिटो गर्ने र निर्माधिनमा रहेको वडा कार्यालय भवन समयमा नै सम्पन्न गर्ने ।
-
कृषिलाई आधुनिकीकरण गर्दै नगदे वाली उत्पादन गर्न आवश्यक स्थानमा सिंचाई सञ्चालन गरी
कृषकलाई आय आर्जनमा वृद्धि गर्न पहल गर्ने ।
-
प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना अन्तर्गत खानीखोला गाउँपालिकामा कफी पकेट, वाखा पालनको पकेट, मत्स्य विकास कार्यक्रम आर्थिक विकास हुने खालका कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
-
प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम सञ्चालन गरी वेरोजगार युवाहरुलाई रोजगारी दिने कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
-
युवाहरुको लागी युवा तथा खेलकुद विकास समिति मार्फत युवाहरुको सशक्त कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
-
सामाजिक सुरक्षा भत्ता सहज तरिकाले वितरण तथा उपलब्ध गर्ने ।
-
कृषि क्षेत्रमा आधुनिकीकरण तथा आय आर्जन वृद्धि गर्न आवश्यकता र बस्तीको वातावरणमा मेल खाने खालको नगदेवाली तथा फलफुल खेती विकास तथा विस्तार गर्न फलफूल नर्सरी स्थापना गर्ने ।
-
पर्यटन विकासको लागि मठ मन्दिर लगायत भौतिक पूर्वाधारको विकास गर्ने ।
-
पशुपालक कृषकहरुलाई व्यवसायिक तथा नश्ल सुधार कार्यक्रमका लागि आवश्यक सहयोग गर्ने ।
-
वन वातावरण तथा जलवायु परिवर्तन सम्वन्धि कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
-
लक्षित वर्गको लागि महिला, वालवालिका, युवा तथा खेलकुद, दलित, आदीवासी जनजातीहरुका
लागि आयआर्जन सम्वन्धि कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
-
सहकारी प्रवर्द्धन कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
-
नमुना वडा बालमैत्री र वातावरणमैत्री गाउँ निर्माणको लागी कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्ने ।
-
बालश्रम मुक्त गाउँ निर्माणमा आवश्यक सहयोग गर्ने ।
-
पूर्ण सरसफाईका लागि आवश्यक कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्ने ।
-
गाउँपालिका तथा वडा कार्यालयवाट प्रवाह हुने सेवा तथा कार्यक्रमलाई प्रभावकारी वनाउन आवश्यक व्यवस्थापन गर्ने ।
-
सामाजिक न्याय सम्वन्धि कार्यक्रम संचालनको लागि आवश्यक व्यवस्थापनको लागी कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने । वाल विवाह,वहु विवाह रोक्न आवश्यक कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
वडा तथा गाउँपालिकाको केन्द्रलाई व्यवस्थित वस्ती विकासको लागि पहल गर्ने ।
अपेक्षित उपलब्धिः
-
आगामि ५ (पाँच) बर्ष भित्र गाउँपालिकाबासीको प्रति व्यक्ति औसत आम्दानी १ हजार १ सय
५० रुपैया अमेरिकी डलर पुर्याउने ।
-
गाउँपालिकावासीको औसत आयु ७५ बर्ष पुर्याउने ।
-
बाल मृत्युदर र मातृ मृत्युदर न्यून पुर्याउने ।
-
वालश्रम मुक्त र वातावरणमैत्री हरित गाउँ निर्माण गर्ने ।
-
खुल्ला दिशा मुक्त क्षेत्र घोषणा भएकोले पूर्ण सरसफाई युक्त गाउँ निर्माण गर्ने ।
