- नमोबुद्ध संवाददाता
धुलिखेल–आज माघ १ गते,नेपालका थारु लगायत आदिवासी समुदायमा माघीको रौनक देखिएका छ । माघ १ लाई नेपालका थारु,मगर र केहि ठाउँका तामाङ समुदायले नयाँ वर्षको रुपमा मनाउँछन् । यि समुदायका मानिसले स्नान, दान, एवम् खानपीन र रमाइलो गरेर माघी पर्व मनाउने गर्छन् । सूर्य उत्तरायणमा प्रवेश गर्ने दिन माघ १ गते थारु समुदायको नयाँ वर्ष माघी पर्व पर्दछ ।
यो दिन तरुल,चाकु,घिउ,लड्डु,आलुम लगायतका परिकार बनाई खाने चलन रहेको छ । माघीमा आफूभन्दा ठूलासँग आशीर्वाद लिई सानालाई आशीर्वाद दिने गरिन्छ, बहिनी र छोरीलाई विशेष दान दिने संस्कृति रहेको छ । 
थारु समुदायले भने आजका दिनलाई उन्मुक्ति दिवसका रूपमा मनाउँदैछन् । यस अवसरमा पूर्वमा झापादेखि पश्चिममा कञ्चनपुरसम्मका थारु समुदाय व्यस्त छन् । माघ १ गतेदेखि पाँच दिनसम्म धुमधामका साथ तराई क्षेत्रमा यो पर्व मनाइन्छ ।
पुसको अन्तिम दिन रातभर जाग्राम बसेर रमाइलो गरी माघीका दिन बिहानै नयाँ वर्षलाई स्वागत गर्ने गरिएको माघी पर्वको अध्ययन अनुसन्धानमा लाग्नुभएका कृष्णराज सर्वहारीले बताउनुभयो ।
२०५७ साउन १ गते कमैया मुक्ति हुनुअघि माघ १ गतेका दिन मालिकका घरमा काम गर्न बसेकालाई घर फेर्न दिने चलन चल्दै आएको थियो । यसैले यस पर्वलाई उन्मुक्तिको पर्वका रूपमा पनि मनाउने गरिन्छ ।
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आज दिउँसो १ बजे थारु माघी महोत्सवको उद्घाटन गर्ने कार्यक्रम रहेको थारु कल्याणकारिणीसभाका महामन्त्री प्रेमीलाल चौधरीले बताउनुभयो । मगर समुदायले टुँडीखेलमा माघे सङ्क्रान्ति महोत्सव मनाउने गरी बुकिङ गरेपछि थारु समुदायको महोत्सव चावहिलको चुच्चेपाटी पुगेको महामन्त्री चौधरीले बताउनुभयो ।
मकर सङ्क्रान्ति, नेवार समुदायको ‘घ्युचाकु सँल्हु’
सूर्य धनु राशीबाट मकर राशीमा प्रवेश गर्ने भएकाले माघ १ लाई माघे सङ्क्रान्ति, तिलुवा सङ्क्रान्ति, मकर सङ्क्रान्तिका रूपमा आआफ्नै विशेषता र सांस्कृतिक महत्वका साथै मनाइँदैछ । नेवार समुदायमा ‘घ्युचाकु सँल्हु’ नामले माघे सङ्क्रान्ति मनाइन्छ ।
संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशी नेवार समुदायले यो दिन विशेष पर्वको रूपमा लिने बताउनुहुन्छ । विहान चोखो भएर पहिले आफ्नो आमाको हातबाट तेल लगाउने गरिन्छ । यसरी आमाको हातबाट तेल लगाउँदा टाउको दुख्ने जस्ता विभिन्न रोगविरुद्ध लड्न सक्ने क्षमता हुने जनविश्वास रहेको जोशीले बताउनुभयो ।
तिललाई भुटेर अनि सख्खरमा मुछेर बनाइएको लड्डुु विशेष परिकारको रूपमा लिइन्छ । घाममा बसेर तिलको लड्डु, ध्यू, चाकु, सख्खर, तरुल, हरियो लसुन, चिउरा खानाले रोगविरुद्ध लड्ने क्षमता हुने जनविश्वास रहिआएको छ ।
नवलपरासीको देवघाट, सुनसरीको चतरा, कालीगण्डकी किनार, पर्वतको सेतीवेनी, काठमाडौँ शङ्खमूलको बागमती किनार आदि ठाँउहरुमा स्नान गर्ने श्रद्धालुहरुको घुइँचो लागेको छ । यसरी माघी नुहाइसकेपछि तिलको सुकेको बुट्यानलाई बालेर आगो ताप्ने चलन पनि छ ।
